Şemsettin Sami (1850-1904)
Yaşamı
1850
Doğum, Arnavutluk
1871
İstanbul Matbuat (Basın) Kalemi’nde görev alır. Bu sırada çeşitli gazetelerde çevirmenlik ve redaktörlük yapar.
1874
Vilayet gazetesinde çalışmak için Trablusgarp’a gönderilir.
1875
İstanbul’a döner ve gazeteciliğe devam eder.
1877
Görevi gereği Rodos’a gider ve altı ay orada kalır.
1878
Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Yanya’ya gider. Abidin Paşa başkanlığındaki Askeriye Sevk Komisyonu’nda başkâtiplik yapar.
1879
Cemiyet-i İlmiyye-yi Arnavudiyye’nin (Arnavut İlmi Cemiyeti) kurucularından biri olur.
1881
Askerî Teftiş Komisyonu’nun kâtipliğine getirilir. Bu görevi uzun yıllar boyunca yapar.
1904
Ölüm, İstanbul
Önemli Olaylar
1872
İlk yerli roman kabul edilen “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”ı yazar.
1879
Cemiyet-i İlmiyye-yi Arnavudiyye’nin (Arnavut İlmi Cemiyeti) kurucularından biri olur. Bu sırada Arnavut alfabesi üzerine çalışır ve Arnavutça gramer kitabı hazırlar. Bu yaptıkları, Arnavut milliyetçisi olduğuna yönelik düşünceleri pekiştirir.
1899
“Kâmus-ı Türki”yi yayınladı. Bu sözlük, adında “Türk” geçen ilk sözlüktür.
Yazarlığı
Türler
Sözlük ve dilbilgisi kitapları, roman (1 roman), oyun (3 oyun)
Edebi akım
Hayaliyun (romantizm)
Dil
Daha çok eğitici türde eserleri ve dil konusundaki görüşlerini yansıtan yazıları olduğundan onun dil üzerine düşüncelerinden bahsetmek önemlidir. Dilin sadeleşmesi ve konuşma dili ile yazı dilinin birbirine yaklaşmasından yanadır. Dili birleştirici bir unsur olarak görür. Bu anlamda, hazırladığı sözlükler çok önemliyken “Türk” sözcüğünün ilk defa onun hazırladığı bir sözlükte geçmesi önemlidir.
Ne yaptı?
Dilbilgisi ve sözlük alanında önemli eserler verdi, dilde sadeleşme ve konuşma dili ile yazı dilinin yakınlaşması için çalıştı.
Etkilediği yazarlar
Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp önderliğinde Genç Kalemler’in başlattığı, dilde sadeleşmeyi savunan “Yeni Lisan” hareketini izleyen yazarlar
