Ahmet Mithat Efendi (1844-1912)


Ahmet Mithat Efendi (1844-1912)

Yaşamı

1844

Doğum, İstanbul

1864

Tuna Vilayet Kalemi’ne atanır. Burada Arapça, Farsça, Fransızcasını geliştirip Mithat Paşa’nın yardımıyla vilayet gazetesi Tuna’da yazmaya başlar.

1869

Bağdat’a gönderilir. Buradaki vilayet gazetesi “Zevra”nın (Bağdat’ın eski adı) yöneticisi olur.

1871

İstanbul’a döner. Buradaki ilk görevi Ceride-i Askeriye başmuharrirliği olur (askerî gazete başyazarlığı). Bu dönemde kendi evinde de matbaa kurar ve farklı gazete ile dergiler çıkarır. Hepsi şiddetli dil ve islam düşmanlığı gerekçesiyle kapatılır.

1873

Rodos’a sürgüne gönderilir.

1876

Sürgündeyken “Menfa” (Sürgün) isimli eserini yayımlar ve Yeni Osmanlılar ile fikir ayrılıklarını vurgular.

1877

II. Abdülhamit’in tahta çıkmasından kısa bir süre sonra padişahın isteğiyle “Üss-i İnkılap” (İnkılabın Esası) isimli eserini yayımlar. Kitapta Tanzimat’tan II. Abdülhamit’e kadar olan gelişmeler; kısmen taraflı bir bakışla değerlendirilmiştir.

1878

“Tercüman-ı Hakikat” gazetesini çıkarmaya başlar.

1889

II. Abdülhamit tarafından Şarkiyatçılar (Batı kökenli Doğu bilimciler) Kongresi’ne delege olarak gönderilir.

1891

Natüralist bir roman kaleme alacağı iddiasıyla “Müşahedat”ı (Gözlemler) yazar.

1912

Ölüm, İstanbul

Önemli Olaylar

1873

"Dağarcık" dergisindeki yazıları ve Yeni Osmanlılara yakınlığı nedeniyle Rodos’a sürgüne gönderilir.

1875

Yanlış Batılılaşmayı anlatan en meşhur roman olan “Felatun Bey ile Rakım Efendi”yi yayımlar.

1876

Sürgündeyken “Menfa” (sürgün) isimli eserini yayımlar ve sürgüne gönderilmesinin bir “yanlış anlaşılma” olduğunu söyleyerek Yeni Osmanlılar ile fikir ayrılıklarını vurgular. Siyaset konusunda görüşlerinin aynı kaldığını söyleyerek kendinin Yeni Osmanlılar’dan tamamen ayırır.

1877

Ahmet Mithat, sürgün dönüşünde padişaha yakın durur. II. Abdülhamit’in tahta çıkmasından kısa bir süre sonra “Üss-i İnkılap” (İnkılabın Esası) isimli eserini yayımlar. Bu eser, II. Abdülhamit’in isteği ile yazılmıştır. Kitapta Tanzimat’tan II. Abdülhamit’e kadar olan gelişmeler; resmî tarih anlayışı doğrultusunda kısmen taraflı bir bakışla değerlendirilmiştir. Bu nedenle tam olarak siyasi duruşunu anlamak zorlaşır.

1889

II. Abdülhamit tarafından Şarkiyatçılar (Batı kökenli Doğu bilimciler) Kongresi’ne delege olarak gönderilir. Bu gezi sayesinde Avrupa'daki edebiyat ve fikir akımlarını yakından takip etme fırsatı bulur. Bu gezi sonrasında izlenimlerini “Avrupa’da Bir Cevelan” (Avrupa'da bir gezi) adlı eserinde aktarır.

1890

Romanın tarihini özetlediği ve edebiyata dair düşüncelerini aktardığı “Ahbar-ı Asara Tamim-i Enzar”ı (Edebi Eserlere Genel Bir Bakış) yayımlar. Bu kitapta hayaliyun-hakikiyun (romantizm-realizm) tartışmasına dair fikirlerini aktarır ve romantik akıma yakın durur. Bu kitaptaki temel görüşü; edebiyatın hayali olanı anlatması ve bunu yaparken toplumu eğitmesi gerektiğidir çünkü gerçeği tarihin anlattığıdır. Edebiyat, hayali olanı anlatırken aynı zamanda topluma faydalı olmalı ve insanları eğitmelidir.

1891

“Ahlaka ve Osmanlı'ya uygun” natüralist bir roman yazacağı iddiasıyla “Müşahedat”ı (Gözlemler) yazar.

1892

“Hayal ve Hakikat” romanını Fatma Aliye ile yazarak yayımlar. Böylece ilk kadın roman yazarımız edebiyat dünyasına adımını atmış olur.


Yazarlığı

Türler

Roman, hikâye, dergi ve gazete

Edebi akım

Hayaliyun (romantizm). Eserlerin halkı eğitmek için yazılması gerektiğini de vurgular. Hakikiyun (gerçekçilik) ve özellikle natüralizmi ahlaka aykırı bulur.

Hedefi

Halkı "Doğru Batılılaşma" konusunda eğitmek ve bilinçlendirmek. Bu hedefle o kadar çok eser üretmiştir ki “yazı makinesi” lakabını almıştır.

Etkilediği yazarlar

Fatma Aliye, Hüseyin Rahmi, Ahmet Rasim


logo

Çerez Tercihleri

Online deneyiminizi geliştirerek sizlere daha iyi hizmet sunabilmek için çerez kullanıyoruz. Çerezler hakkında daha detaylı bilgi almak ve tercihlerinizi düzenlemek için aşağıda yer alan bağlantıları kullanabilirsiniz

Tüm yasal bildirimlere ulaşmak için

Buraya tıklayın.

Çerez Tercihlerini Yönetin

Zorunlu Çerezler

Teknik çerezler, İnternet Sitesi’ni görüntülemeniz esnasında cihazınıza yerleştirilen ve sunulan online servislerin düzgün şekilde çalışabilmesi için gerekli olan çerezlerdir.

Opsiyonel Çerezler

Performans ve analitik çerezleri, İnternet Sitesi ziyaret ve trafiğini takip ve analiz etmemizi sağlar. Bu çerezler sayesinde İnternet Sitesi üzerindeki alanlardan hangilerinin en sık ya da seyrek ziyaret edildiği gibi bilgileri edinebilir ve İnternet Sitesi’nin trafiğini optimize edebiliriz.

Yurt Dışı Aktarım İzni (Google)Açık rızanızı vermeniz halinde, Google Analytics çerezlerinin kullanılması ile işlenen kişisel verileriniz İnternet Sitesi üzerinde kullanıcı davranışlarının analiz edilmesi suretiyle raporlama yapılması amacıyla yurt dışında yerleşik Google LLC'ye aktarılabilecektir.

Opsiyonel Çerezler

Kişiselleştirilmiş reklam çerezleri, sizlere İnternet Sitesi’nde veya İnternet Sitesi haricindeki mecralarda görüntüleme geçmişinize ve ziyaretçi profilinize uygun olarak kişiselleştirilmiş ürün ve hizmet tanıtımı yapmak için kullanılır.

Yurt Dışı Aktarım İzni (Facebook) Açık rızanızı vermeniz halinde, Facebook Pixel çerezlerinin kullanılması ile işlenen kişisel verileriniz İnternet Sitesi üzerinden kullanıcılara kişiselleştirilmiş reklamların sunulması amacıyla yurt dışında yerleşik Meta Inc.’e aktarılabilecektir.

Vakıf k12 tarafından geliştirilmiştir